Alinka  jest przyjaciółką wróżki Zuzi, mieszka w Zaczarowanej Krainie. Jest wyjątkową dziewczynką,  na jej skórze znajdują się różowo-białe kropki. Lubi przebywać na słońcu oraz się kąpać, a jej kropki nigdy do nikogo się nie przykleją.  

Alinka, dziewczynka chorująca na łuszczycę
Alinka

Na naszej planecie Ziemi, żyją dzieci podobne do Alinki. Te dzieci zmagają się z łuszczycą.

Jeśli Twoje dziecko choruje na łuszczycę, ten wpis jest właśnie dla Ciebie. Tutaj znajdziesz nie tylko informacje na temat choroby i jej leczenia, ale również bajki edukacyjne.

Bajki napisałam z myślą o:

– dzieciach chorujących na łuszczycę, żeby zobaczyły, że nie są same

– dzieciach, które mają zdrową skórę, żeby zobaczyły, że życie z tą chorobą bywa niezwykle trudne, a przyjaźń i akceptacja jest najlepszym lekarstwem.

Łuszczyca u dzieci

Zacznijmy od tego, że łuszczycę u dzieci nie zawsze łatwo jest rozpoznać. Dlaczego? Bo to choroba podstępna, czasami podszywa się pod inne, np.: pieluszkowe zapalenie skóry, atopowe zapalenie skóry i wiele innych.

Łuszczyca, co to za choroba?

Łuszczyca jest przewlekłą, zapalną chorobą. Jej najbardziej charakterystyczną cechą są łuski występujące na skórze.

Młoda osoba, której plecy i kończyny górne są dotknięte łuszczycą
Zmiany skórne charakterystyczna dla łuszczycy. Źródło

Zazwyczaj rozwija się około 10 roku życia, jednakże zdarza się, że zmiany łuszczycowe występują już u niemowląt.

Jak często łuszczyca występuje u dzieci?

Choruje na nią 0,5 % dzieci.

Jeśli weźmiemy pod uwagę wszystkie choroby skóry u dzieci, łuszczyca stanowi 4% z nich.

Jak rozpoznać łuszczycę?

Rozpoznanie choroby ustala się na podstawie badania podmiotowego i przedmiotowego. Lekarz zacznie badanie od zebrania wywiadu, zapyta: czy w Waszej rodzinie występuje łuszczyca (ta choroba ma podłoże genetyczne). Następnie zbada Twoje dziecko. Możliwe, że wykona tzw. dermatoskopię. Dermatoskopia to prosta i szybka metoda diagnostyczna, która pozwala na dokładną ocenę skóry, co ważne NIE boli – warto wspomnieć o tym maluchowi, przed wejściem do gabinetu. Dermatoskopia polega na OGLĄDANIU skóry.

dermatoskop - narzędzie do oglądania skóry
Dermatoskop. Źródło

Czy to na pewno łuszczyca?

Z czym można ją pomylić?

Warto pamiętać o tym, że postawienie ostatecznego rozpoznania nie zawsze jest proste. W sytuacjach wątpliwych bierzemy pod uwagę inne choroby, np.: łojotokowe zapalenie skóry, atopowe zapalenie skóry, liszaj płaski, liszaj rumieniowaty czy grzybicę.

Jeśli lekarz ma wątpliwości, na pewno poszerzy diagnostykę.

Czyli?

Np. wykona badanie mykologiczne, szczególnie w przypadkach zmian paznokciowych. Celem tego badania jest wykluczenie grzybicy. Możliwe, że lekarz wykona biopsję skóry. W dużym uproszczeniu: pobierze fragment skóry i dokładnie obejrzy go pod mikroskopem.

Moje dziecko ma rozpoznanie łuszczycy, co dalej?

Miej świadomość, że jest to choroba przewlekła (długotrwała). Skóra może wyglądać  różnie:

  • „ładnie” – dziecko będzie w okresie remisji
  • pojawią się na niej zmiany – zaostrzenie choroby.

Dlaczego moje dziecko zachorowało? Czyli jakie są  przyczyny łuszczycy?

Pomimo licznych i szerokich badań, przyczyna łuszczycy pozostaje ciągle nie w pełni wyjaśniona.

Dużą rolę odgrywa podłoże genetyczne (jest to choroba występująca rodzinnie) oraz podłoże immunologiczne (komórki Langerhansa oraz limfocyty T pomocnicze, zwłaszcza Th1, Th17).

Co to znaczy „podłoże immunologiczne”?

To znaczy, że układ odpornościowy, nie działa w pełni sprawnie. To tak jakby część żołnierzy odpowiedzialna za obronę ciała Twojego dziecka, zbuntowała się i zwróciła przeciwko jego skórze.

WAŻNE!

Istnieją sytuacje/czynniki, które mogą powodować wysiew zmian skórnych. Do nawrotu zmian skórnych przyczyniają się: ostre oraz przewlekłe infekcje np.: angina, próchnica, zapalenie zatok; stres; spożywanie alkoholu; palenie tytoniu; niektóre leki, nadmierne opalanie i mechaniczne uszkodzenia skóry.  Więcej informacji znajdziesz niżej.

Lekarze, z którymi będziecie do czynienia?

  • pediatra — to Wasz główny lekarz, będzie trzymał rękę na pulsie
  • dermatolog — będzie zajmować się skórą Twojego malucha
  • stomatolog

Być może Twój maluch będzie potrzebować konsultacji laryngologa lub reumatologa.

Co będzie dolegało mojemu dziecku? Jakie są objawy łuszczycy u dzieci?

Łuszczyca może mieć różny przebieg:

  • łagodny: zmiany obejmują mniej niż 3% powierzchni ciała
  • umiarkowany: zmiany obejmują 3–10% powierzchni ciała
  • ciężki:  zmiany obejmują powyżej 10% powierzchni ciała.

Łuszczyca może mieć różną postać:

Najczęstszą postacią łuszczycy u dzieci – podobnie jak u dorosłych − jest łuszczyca plackowata. Często pierwszym miejscem pojawienia się zmian łuszczycowych jest owłosiona skóra głowy.  

zmiany łuszczycowe na skórze pleców
Łuszczyca zwyczajna (plackowata), źródło,
Łuszczyca zwyczajna, zmiany na skórze głowy.
Łuszczyca zwyczajna, zmiany na skórze głowy, źródło.

Łuszczyca kropelkowata (grudkowa) może pojawić się 3 tygodnie po anginie lub infekcji wirusowej, np. ospie wietrznej. Zmiany skórne są rozsiane, w 40% przechodzi w łuszczycę plackowatą.

U niemowląt i małych dzieci często występuje łuszczycowe pieluszkowe zapalenie skóry. Ma postać ostro odgraniczonych, nieznacznie uniesionych zmian rumieniowych, które obejmują fałdy pachwinowe.

Łuszczyca bywa wredna…

Nietypową formą łuszczycy charakterystyczną dla wieku dziecięcego jest łuszczyca linijna. Zmiany mogą być obecne już od urodzenia i cechują się dużą opornością na leczenie. Charakterystyczny w obrazie klinicznym jest układ wykwitów wzdłuż linii Blaschko. Linie Blaschko obecne są u każdego, jednak widoczne stają się tylko w szczególnych przypadkach między innymi w tej postaci łuszczycy,

Łuszczyca potrafi też „miło zaskoczyć” w swojej łagodnej formie…

Zmiany na płytce paznokciowej mogą towarzyszyć każdej postaci łuszczycy, a w niektórych przypadkach mogą stanowić jedyną manifestację choroby. Rzadko są widoczne u niemowląt, częściej u starszych dzieci.

Czy łuszczyca może „zaatakować” inne narządy?

Tak. Około 10% dzieci chorujących na łuszczycę będzie miało zapalenie stawów. Łuszczycowe zapalenie stawów pojawia się zazwyczaj między 7 a 13 rokiem życia.

WAŻNE!

U około 30% dzieci zmiany stawowe pojawiają się wcześniej niż zmiany skórne i w połowie przypadków obserwuje się zajęcie pojedynczego stawu.

Moje dziecko ma bardzo nasilone zmiany skórne. Czy to oznacza, że pojawią się u niego zmiany stawowe?

Nie wykazano korelacji między nasileniem zmian skórnych i stawowych.

Pamiętaj, jeśli Twoje dziecko choruje na łuszczycę i zaczną go boleć stawy, lub zaobserwujesz obrzęk („spuchnięcie palców, kolan”), koniecznie zgłoś się do REUMATOLOGA.

Kiedy z dzieckiem należy jechać do szpitala?

W przypadku kiedy zmiany są masywne, zajmują b. dużą powierzchnię ciała. Mówię o erytrodermicznej postaci łuszczycy u dzieci. Na szczęście występuje bardzo rzadko. Postać ta wymaga hospitalizacji.

Erytrodermiczna postać łuszczycy
Erytrodermiczna postać łuszczycy. Źródło

Czy łuszczyca u dzieci przebiega tak samo jak u dorosłych?

W porównaniu z dorosłymi u dzieci obserwuje się częstsze występowanie zmian na skórze twarzy i małżowin usznych; szczególnie często zajęte są okolice podpieluszkowe i okolica pępka. Zmiany u dzieci są zazwyczaj mniejsze, delikatniejsze, dobrze reagują na leczenie.

Zdarza się, że łuszczyca zajmuje wyłącznie:

  • okolicę twarzy (4-5%)
  • skórę głowy – ta lokalizacja jest częstsza u dziewczynek.

U dzieci, w przeciwieństwie do osób dorosłych, występuje ŚWIĄD (swędzenie). U dzieci  wysiew zmian ma inne przyczyny niż u dorosłych – por. niżej.

Jak się leczy łuszczycę?

Zacznijmy od tego, że jest to choroba przewlekła, jej leczenie wymaga wytrwałości i systematyczności. Od lekarza otrzymasz recepty na leki, ale to dopiero płowa drogi. Dużo będzie zależało od Ciebie, Twoich bliskich. Pamiętaj, mierz zamiany na siły – angażuj otoczenie do pomocy.

Wyodrębniłabym dwa podstawowe etapy dbania o stan zdrowia dziecka z łuszczycą:

  1. Leczenie zmian skórnych.
  2. Uniekanie czynników zaostrzających.

Leczenie zmian skórnych

Łuszczycę leczy się przede wszystkim miejscowo. Leczenie miejscowe polega na smarowaniu skóry różnymi preparatami.

Można je podzielić w zależności od działania:

Preparaty keratolityczne, te leki stosujemy w pierwszej fazie leczenia. Są odpowiedzialne za usunięcie blaszek łuszczycowych. Powodują złuszczenie martwych komórek.

W dużym uproszczeniu można powiedzieć, że zamiatają skórę, z niepotrzebnych „paprochów”, dzięki temu kolejne leki będą miały szanse lepiej zadziałać.

Zaliczamy do nich preparaty zawierające:

  • kwas salicylowy
  • siarkę
  • mocznik.

Cygnolina, ma działanie  antymitotyczne i przeciwzapalne.

W dużym uproszczeniu: ten lek  ma zahamować wytwarzanie łusek i „wyciszyć” układ immunologiczny – „żołnierzy, którzy zwrócili się przeciwko skórze Twojego dziecka”.

Cygnolina bardzo dobrze przenika do zmian skórnych, praktycznie nie wchłania się do organizmu, co oznacza, że jest to lek o wysokim profilu bezpieczeństwa.

ALE… istnieje ryzyko podrażnień skóry, dlatego nie jest wskazane stosowanie cygnoliny na twarz, w okolice fałdów, na zmiany sączących. Lek nakładaj tylko na zmiany, pilnuj, aby nie dostał się na zdrową skórę. Ponadto lek powoduje przebarwienia skóry, zabrudzenia odzieży i ma charakterystyczny, nieprzyjemny zapach.

Glikokortykosteroidy (GKS, „sterydy”). Maści z GSK należy stosować jak najkrócej, do uzyskania poprawy klinicznej, gdyż mogą powodować powstawanie rozstępów skórnych, ścieńczenie skóry i teleangiektazje („poszerzone naczynka skórne”).

W leczeniu łuszczycy u dzieci wykorzystywane są również:

  • Dziegcie – działają działanie antymitotyczne p/zapalnie i redukują swędzenie. Mają ciemny kolor, co powoduje plamienie odzieży i pościeli, a także specyficzny zapach. Podczas stosowania dziegci należy unikać ekspozycji skóry na słońce. Preparatów zawierających dziegieć nie należy stosować na skórę twarzy, gdyż wywołują one nadwrażliwość na światło.
  • Pochodne witaminy D3 są skuteczne w leczeniu łuszczycy i mogą być stosowane u dzieci powyżej 6. r.ż. Stanowią one alternatywę dla glikokorytykosterydów lub mogą być stosowane łącznie z nimi.
  • Miejscowe inhibitory kalcyneuryny – takrolimus i pimekrolimus  stosuj je na twarz, okolice narządów płciowych od 3 roku życia.

Jak wspominałam, łuszczyca u dzieci przeważnie dobrze reaguje na leczenie miejscowe. Niestety nie zawsze.  Jeśli łuszczyca zajmuje 15-20% powierzchni skóry, myślimy o tzw. leczeniu ogólnym.

Zaliczamy do niego:

Fototerapię

Czyli naświetlanie skóry w specjalnych kabinach.  W fototerapii wykorzystuje się lampy UVB 311. Pamiętaj, że na co dzień Twój maluch musi nosić okulary przeciwsłoneczne oraz unikać opalania skóry.

WAŻNE! Stosuj emolienty, ponieważ skóra po fototerapii jest sucha.  

Fototerapię możemy zastosować, tylko jeśli Twoje dziecko będzie współpracować: wytrzyma w kabinie naświetlającej, nie będzie zdejmować w kabinie okularów ochronnych.

Cyklosporynę, retinoidy i metotreksat – stosowane przez dermatologów w przebiegu ciężkiej postaci łuszczycy. W trakcie ich stosowania należy ściśle przestrzegać zaleceń lekarza.  

Leczenie biologiczne – w Polsce do leczenia ciężkich postaci łuszczycy u dzieci zarejestrowane są preparaty zawierające antagonistów TNF-α – adalimumab i etanercept, ustekinumab. Stosowane są w leczeniu najcięższych postaci łuszczycy.

Unikanie czynników zaostrzających

Co może doprowadzić do wysiewu łuszczycy?

  • Najczęstszą przyczyną wysiewu łuszczycy są infekcje górnych dróg oddechowych (zakażenie paciorkowcowe grupy A, β-hemolizujące B i D, opryszczka, ospa wietrzna, półpasiec)
  • stres (powoduje wysiew zmian skórnych u 40–80% chorych na łuszczycę)
  • próchnica
  • otyłość
  • nieprawidłowa higiena skóry
  • podrażnienie skóry np.: nadmierne opalanie, ukąszenia owadów.

Praktyczne wskazówki

Dbaj o zęby Twojego dziecka, regularnie odwiedzajcie stomatologa, szczotkuj mu zęby do 8 roku życia.

Nie lekceważ infekcji – szczególnie gardła. Przypominam, angina paciorkowcowa (paciorkowiec B hemolizujący) jest czynnikiem wyzwalającym. Przy nawracających zapaleniach migdałków udaj się na konsultację do laryngologa.

Pamiętaj o szczepieniach, zaszczep dziecko na ospę wietrzną.

Prawidłowa higiena skóry:

  • unikaj długich kąpieli oraz stosowania gąbek do mycia, gdyż mogą podrażniać skórę
  • po kąpieli stosuj emolienty
  • nie stosuj kosmetyków zawierających sztuczne barwniki, alkohol
  • unikaj zakładania odzieży z wełny lub lnu, gdyż mogą powodować nasilanie się objawów skórnych.

Dieta osoby z łuszczycą powinna przede wszystkim zawierać odpowiednie ilości owoców i warzyw, one bowiem dostarczają organizmowi cenny błonnik, a ponadto witaminy oraz minerały. Ważne jest, żeby w diecie ograniczyć spożywanie nasyconych tłuszczów – czyli tłuszczów zwierzęcych, a ponadto spożywać pokarmy bogate w niezbędne kwasy tłuszczowe omega-3 oraz witaminę D.

Czy łuszczycę  można całkowicie wyleczyć?

Zgodnie z aktualnymi danymi nie można wyleczyć łuszczycy.

Choruję na łuszczycę, czy moje dziecko też zachoruje?

Na początku artykułu wspominałam, że łuszczyca jest chorobą dziedziczną. Dziedziczenie łuszczycy ma charakter wielogenowy. Ryzyko zachorowania na łuszczycę dziecka zdrowych rodziców wynosi 1–2%, gdy na łuszczycę choruje jedno z rodziców wzrasta do 10–20%, przy obojgu rodzicach chorych na łuszczycę sięga 50–70%.

Zostawmy już tę medycynę…

Łuszczyca jest trudną chorobą, obniża jakość życia. Dzieci bywają zmęczone, przygnębione, ich swędząca skóra przeszkadza w codziennym funkcjonowaniu, wybudza w nocy, to generuje niewyspanie. Efektem mogą być trudności w szkole. Co więcej zmiany skórne mogą powodować obniżenie poczucia własnej wartości, zaburzenie funkcjonowania w grupie rówieśniczej. Kiedy cierpi dziecko, cierpi cała rodzina.

Bajkoterapia

Jak wspominałam na początku, chciałabym, aby dzieciom było odrobinę lżej. Dlatego powstały moje bajki.

W pierwszej części moich bajek „Wróżka Zuzia i cudowne dzieci” pojawia się Alinka.

Okładka książki
Wróżka Zuzia i cudowne dzieci
Alinka, dziewczynka chorująca na łuszczycę
Alinka

Pewnie nie wiesz, ale Alnika ma swoją „Ziemską” wersję. To piękna dziewczynka, która lubi lato i plażę. Pewnego wakacyjnego dnia, kiedy opalała się na pomoście, podszedł do niej ratownik i powiedział, że: „Nie może przebywać na plaży, bo ma chorą skórę i może zarazić innych”. To wydarzyło się 30 lat temu, a ja nadal pamiętam smutek i upokorzenie, którego doświadczyła. Nie mogę odżałować, że tamtego dnia zabrakło mi wiedzy (byłam małym kilkuletnią dziewczynką), aby stanąć w jej obronie i powiedzieć:

„ŁUSZCZYCA NIE JEST CHOROBĄ ZAKAŹNĄ, NIE MOŻNA SIĘ NIĄ ZARAZIĆ!!!!”

Okładka książki "Wróżka Zuzia i cudowny chłopiec", Magdalena Kryger, bajka edukacyjna
Wróżka Zuzia i cudowny chłopiec.

W swojej drugiej książce rozwijam temat przewlekłych chorób skóry, m.in. łuszczycy. Bohaterem bajki jest Wojtek, zmaga się z przewlekłą chorobą skóry. Wojtek jest nieśmiały, nie może odnaleźć się wśród rówieśników, czasami czuje się samotny i odrzucony. Na szczęście na swojej drodze spotyka pewną wróżkę ;).

Jeśli chcesz, dowiedzieć się więcej kliknij tutaj.

Wierzę, że wczesna edukacja i uwrażliwienie na potrzeby innych mogą znacząco przyczynić się do poprawy jakości życia Twojego dziecka. Tego właśnie z całego serca Wam, życzę. Mam też drobny upominek, jeśli klikniesz tutaj, możesz pobrać darmowe kolorowanki. Znajdziesz na nich wróżkę Zuzię, która dba o to, żeby dzieciom nie działa się krzywda. Znajdziesz Alinkę, Haneczkę, Wojtka, Kubę i wiele innych.

Wierzę, że moje bajki sprawią radość Twojemu dziecku. Ściskam MOCNO!!!.

Podaję jeszcze link do infolinii dla osób z łuszczycą i ich bliskich, klik.

Źródła:
  1. J. Narbutt, Łuszczyca u dzieci- aktualny stan wiedzy, „Pediatria po Dyplomie”, nr 6 2014.  
  2. S. Dogra, I. Kaur, Łuszczyca wieku dziecięcego, „Dermatologia po Dyplomie”, nr 5 2012. 
  3. K.N. Shah, Diagnosis and treatment of pediatric psoriasis: current and future, “American Journal of Clinical Dermatology”, no 14 2013. 
  4. H. Valdimarsson, The genetic basis of psoriasis, „Clinical Dermatology”, nr 25 2007. 
  5. J.W. Varni, Health-related quality of life of pediatric patients with moderate to severe plaque psoriasis: comparisons to four common chronic diseases, “European Journal of Pediatrics”, nr 171 2012. 
  6. Rosińska-Borkowska D.: Specyfika łuszczycy u dzieci. W: Wolska H., Langner A. (red.): Łuszczyca. Lublin, Wydawnictwo Czelej, 2006: 73–100
  7. Szepietowski J., Adamski Z., Chodorowska G. i wsp.: Leczenie łuszczycy zwyczajnej – rekomendacje ekspertów Polskiego Towarzystwa Dermatologicznego. Część I: łuszczyca łagodna, łuszczyca wieku dziecięcego. Przegl. Dermatol., 2012; 99: 83–96
  8. Brune A., Miller D.W., Lin P. i wsp.: Tacrolimus ointment is effective for psoriasis on the face and intertriginous areas in pediatric patients. Pediatr. Dermatol., 2007; 24: 76–80
  9. Rosińska D., Wolska H., Jabłonska S. i wsp.: Etretinate in severe psoriasis of children. Pediatr. Dermatol., 1988; 5: 266–272
  10. Paller A., Siegfried E., Langley R. i wsp.: Etanercept treatment for children and adolescents with plaque psoriasis. N. Engl. J. Med., 2008; 358: 241–251
  11. Bronckers IM, Paller AS, Van Geel MJ et al. Psoriasis in Children and Adolescents: Diagnosis, Management and Comorbidities. Paediatric Drugs 2015;17:373-84
  12. Bhutani T, Kamangar F, Cordoro KM. Management of pediatric psoriasis. Pediatric Annals 2012;41:1-7
  13. Purzyca-Bohdan D., Szczerkowska-Dobosz A., Świątecka-Czaj J.: Leczenie łuszczycy u dzieci, Dermatologia po Dyplomie, 2016,05
  14. Menter A, Cordoro KM, Davis DMR, Kroshinsky D, Paller AS, Armostrong AW, et al. Joint American Academy of Dermatology-National Psoriasis Foundation guidelines of care for the management and treatment of psoriasis in pediatric patients. J Am Acad Dermatol 2019;81(3):775–804.
  15. Eisert L, Augustin M, Bach S, Dittmann M, Eiler R, Fölster-Holst R, et al. S2k guidelines for the treatment of psoriasis in children and adolescents-Short version part 2. J Dtsch Dermatol Ge 2019;17(9):959–73.
okładka książki „Wróżka Zuzia i cudowne dzieci”

Chcesz oswajać dzieci z otaczającymi nas chorobami i niepełnosprawnościami?

Pomoże Ci w tym ”Wróżka Zuzia i cudowne dzieci”, Magdalena Kryger, książka edukacyjna.

Znajdziesz ją w dobrych księgarniach

Podziel się ze swoimi znajomymi:

Podobne wpisy