Wyobraź sobie następującą sytuację, jesteś w budynku, nagle wybucha pożar. Wszędzie wokół panuje ogromny hałas, wrzawa i chaos. Ludzie w panice zaczynają się ewakuować z budynku, starając się jak najszybciej dotrzeć na zewnątrz, by uniknąć zagrożenia. Wszyscy, poza panem „Kowalskim”, który mieszka na ostatnim piętrze, jest on osobą niesłyszącą. To oznacza, że nie docierają do niego dźwięki, takie jak hałas, dzwoniący domofon lub pukanie do drzwi.
Czy kiedykolwiek zastanawiałeś/łaś się nad tym, czy osoba niesłysząca ma możliwość skorzystania z numeru alarmowego 112?
Teraz załóżmy, że spotkałaś/eś osobę niesłyszącą, która biegle posługuje się językiem polskim i wyraźnie wymawia słowa. Czy to oznacza, że doskonale odczytuje mowę ust?
A może powinnaś/ieneś mówić do niej głośniej?
Zapraszam Cię do lektury.
Takie są liczby: 2-4%
Warto podkreślić, że bycie niesłyszącym nie oznacza, że osoba absolutnie nie słyszy. Taki stan dotyczy jedynie 2-4% osób z niepełnosprawnością narządu słuchu.
Czy wiesz, że w odniesieniu do osób z niepełnosprawnością narządu słuchu używa się dwóch określeń?
- „głuchy” – określa osobę, która straciła zdolność słyszenia;
- „Głuchy” – to osoba, która identyfikuje się z kulturą Głuchych.
Jak nawiązać kontakt z osobą g/Głuchą?
Kontakt wzrokowy
Do skutecznej komunikacji z osobą g/Głuchą czy słabosłyszącą niezbędny jest kontakt wzrokowy. Zanim zaczniesz rozmowę, upewnij się, czy osoba na Ciebie patrzy.
Machanie
Jednym z przyjętych i akceptowanych społecznie sposobów jest machanie: wystarczy zamachać ręką w kierunku osoby g/Głuchej. Co ważne: powinno to być machanie ruchem pionowym dłoni (w odróżnieniu od ruchu poziomego, który wykonujemy na pożegnanie).
Klepanie
Klepanie jest wykorzystywane najczęściej, gdy osoba stoi do Ciebie odwrócona – nawiązujesz kontakt, poklepując ją delikatnie w rękę lub ramię (pamiętaj, że dotykanie innych części ciała jest niekulturalne).
W jaki sposób komunikować się z osobą g/Głuchą?
Pamiętaj: osoby słabosłyszące korzystają z resztek słuchu, ale nie możesz założyć, że wystarczy mówić głośniej, aby byli w stanie Cię usłyszeć. Istnieją bariery w komunikacji, które obejmują trudności z precyzyjnym odczytaniem mowy ust, różnice w wymowie i wadach wymowy. Dlatego wiele osób słabosłyszących stosuje język migowy równocześnie z mową.
Kluczowym wyzwaniem jest przełamanie barier komunikacyjnych. Nawet jeśli osoba g/Głucha mówi zrozumiale, nie oznacza to, że zrozumie równie dobrze to, co do niej mówisz.
Czy wiesz, że osoby słabosłyszące są często dwujęzyczne? Korzystają zarówno z Polskiego Języka Migowego (PJM), jak i języka polskiego.
Praktyczne wskazówki dotyczące skutecznej komunikacji z osobami słabosłyszącymi:
- unikaj krzyczenia
- korzystaj z pomocy tłumacza języka migowego lub usługi wideotłumacza,
- powtarzaj komunikat w jasny sposób, pisz na kartce, dbaj o odpowiednie oświetlenie i komfort akustyczny
- unikaj hałasu i innych czynników utrudniających komunikację
- najprostszym sposobem komunikacji z osobą niesłyszącą jest telefon komórkowy. Wystarczy, że napiszesz wiadomość i pokażesz ją osobie g/Głuchej
- pamiętaj, muszą to być informacje napisane prostymi zdaniami.
Domofon…
Czy zdajesz sobie sprawę, z tego że g/Głusi boją się wpuszczać ludzi bez umówienia? Osoby mieszkające w bloku nie odbiorą słuchawki domofonu.
Być może pomyślisz: wideodomofon. Owszem, ale nie każdego na niego stać, co więcej nie jest refundowany dla osób niesłyszących.
Czasami dostarczenie jedzenia na wynos może być problemem.
Bezpieczeństwo:
Gdy osoby g/Głuche poruszają się w grupie i rozmawiają, czyli migają, mogą nie zwrócić uwagi na to, co dzieje się dookoła, bo kierują oczy na ręce. Są zdekoncentrowani, nie usłyszą jadącego samochodu, dzwoniącego tramwaju czy dzwonka na rowerze.
Gdy w budynku wielorodzinnym, np. bloku wybucha pożar, osoba g/Głucha może nie usłyszeć domofonu lub pukania do drzwi.
Nieporozumienia…
Czasem niesłyszący może zostać uznany za osobę niewychowaną, która nie chce ustąpić miejsca/przepuścić kogoś stojącego za nim. Może to prowadzić do nieprzyjemnych sytuacji.
Może się zdarzyć, że osoba głucha jest jedyną osobą mogącą wezwać pomoc (karetkę lub straż pożarną), wówczas to ona jest odpowiedzialna za zapewnienie bezpieczeństwa.
W takiej sytuacji koniecznie należy pamiętać o tzw. SMS alarmowy
Numer alarmowy: 728 112 112
Wysyłając wiadomość tekstową pod numer alarmowy, należy:
1. Być w bezpiecznym dla siebie miejscu,
2. Napisać na początku SMS’a:
– jestem osobą niesłyszącą,
– podać adres zdarzenia: Powiat, gminę, miejscowość, ulicę oraz nr domu lub mieszkania. Należy również podać numer klatki w bloku oraz piętro na którym doszło do zdarzenia, alternatywą jest udostępnienie lokalizacji,
– napisać: co się stało (krótka informacja),
– podać ilość osób poszkodowanych, wskazać ewentualnie która służba jest potrzebna,
– podać swoje imię i nazwisko.
3. Czekać na zwrotnego SMS’a z CPR (Centrum Pomocy Ratunkowej), potwierdzającego przyjęcie zgłoszenia.
4. Czekać na służbę ratunkową w zgłoszonym i bezpiecznym miejscu.
Operator odbierający alarmowe zgłoszenie SMS’owe:
- wyśle zwrotnego SMS’a potwierdzającego przyjęcie zgłoszenia,
- wstępnie dokona oceny sytuacji i weryfikacji, która służba powinna być skierowana do miejsca zdarzenia,
- poinformuje o rodzaju zdarzenia właściwe służby ratunkowe najbliższe miejscu zdarzenia, dlatego tak istotne jest jak najbardziej precyzyjne wskazanie lokalizacji – najlepiej ulicę, numer domu, miejscowość,
- w razie potrzeby wyśle SMS’a z prośbą o doprecyzowanie informacji.
Istnieje również aplikacja mobilna „Deaf Help”.
Zadbaj o innych, bądź życzliwym sąsiadem
szczególnie jeśli w Twojej okolicy / bloku mieszkają osobny niesłyszące.
W razie pożaru poinformuj służby ratownicze, że w mieszkaniu pozostała osoba głucha. Możesz też wezwać pomoc w razie wypadku. Osoby niesłyszące powinny jednak w jasny i zrozumiały sposób poinformować sąsiadów, w jaki sposób mają postępować, żeby im pomóc w razie nieoczekiwanego zdarzenia. Nie dla wszystkich jest to oczywiste.
Karta komunikacji dla pacjenta g/Głuchego
Warto pamiętać o specjalnej karcie komunikacji dla pacjenta g/Głuchego, możesz pobrać ją tutaj.
A na koniec fakty i mity na temat osób g/Głuchych:
- Nie wszyscy Głusi potrafią czytać z ruchu warg, jeśli potrafią, ważne jest, aby patrzeć w ich stronę i mówić wyraźnie.
- Aparaty słuchowe i implanty nie przywracają słuchu w stu procentach, wszczepienie ich nie gwarantuje, że osoba niesłysząca nagle zacznie doskonale słyszeć.
- Osoby g/Głuche nie mają obniżonej sprawności intelektualnej, trudność w komunikacji wynika z barier komunikacyjnych, językowych i kulturowych, a nie z poziomu ich inteligencji.
- Niektóre osoby niesłyszące potrafią płynnie mówić, ale komunikacja z nimi może być jednostronna, ponieważ mogą nie rozumieć odpowiedzi drugiej osoby.
- Osoby głuche nie różnią się od słyszących poziomem inteligencji i powinno się stawiać im takie same wymagania.
- Wśród osób głuchych tylko 2-4% nie słyszy wcale, a reszta może odbierać pewne dźwięki z otoczenia, nawet jeśli nie słyszą mowy innych.
- Nieprawdą jest, że do osób głuchych należy mówić głośniej.
- Głusi posługują się językiem migowym, który ma swoją specyficzną gramatykę, odmienną od języka polskiego.
- Użycie wielkiej litery w pisowni „Głusi” podkreśla ich grupową tożsamość kulturową, niezależnie od ewentualnych niepełnosprawności.
- Głusi są uważnymi kierowcami. Zwracają uwagę na wsteczne i boczne lusterka w samochodzie, nie dekoncentrują się, rozmawiając przez telefon albo słuchając muzyki.
Żródła:
https://phavi.umcs.pl/at/attachments/2022/0905/075427-savoir-vivre-.pdf
http://www.niepelnosprawni.pl/ledge/x/636694
https://adst.mp.pl/s/www/pacjenci/karta_komunikacji_pacjent_gluchy.pdf
Chcesz oswajać dzieci z otaczającymi nas chorobami i niepełnosprawnościami?
Pomoże Ci w tym ”Wróżka Zuzia i cudowne dzieci”, Magdalena Kryger, książka edukacyjna.
